Wel eens gehoord van CPO? Het staat voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. CPO is zelfbouw in een groep, waarbij de groep steunt op elkaars kwaliteiten en gezamenlijk het proces aangaat. Het collectief van particulieren gaat als het ware op de stoel van de projectontwikkelaar zitten. Ze geven opdracht om hun eigen toekomstige woongebouw te ontwerpen en te ontwikkelen. Precíes volgens hun wensen, ideeën en idealen. Resultaat is een gebouw dat is bedacht door de eindgebruiker, de toekomstige bewoner, die exact weet wat hij of zij (in de toekomst) nodig heeft. Voel je de goede match met de Nederlandse veranderende zorg al aankomen?
Ontwikkelingen in de zorg
Inderdaad. De zorg in ons land is niet meer zoals die geweest is. Of dat een goede of slechte ontwikkeling is laat ik in het midden, dit is immers geen politiek betoog. Wél wil ik laten zien dat CPO een goed middel is om veranderingen in de zorg en het politieke klimaat tegemoet te komen. Want waar lopen we tegenaan?
- mensen worden ouder;
- de zorg wordt minder (en slechter? Is dat discutabel?);
- de betaalbaarheid van de zorg is een terugkerend onderwerp;
- mensen moeten langer zelfstandig thuis blijven wonen en meer naar elkaar omkijken;
- de WMO voelt voor ‘jonge ouderen’ nog ver weg, terwijl je er geen aanspraak op kunt maken als lang verwachte klachten zich ‘ineens’ aandienen;
- de overheid gaat uit van steeds groter wordende eigen verantwoordelijkheid;
- steeds meer ouderen in ons land voelen zich eenzaam;
- ….. wie vult me aan?
Een gebouw bedacht vanuit bewonersperspectief
Hoe zou het zijn als toekomstige bewoners van een seniorencomplex zélf zeggenschap hebben over de ontwikkeling van hun toekomstige woningen? Hoe zou het er dan uitzien? Wist je dat er in Nederland al een paar prachtige CPO & Zorg -complexen succesvol zijn gerealiseerd? Volledig geïnitieerd door particulieren, hun handen ineen geslagen in een CPO groep. De resultaten zijn buitengewoon: prachtige appartementen, van huur tot koop, van klein tot penthouse, allemaal levensloopbestendig. Vol met domotica, in-house huisartsenpost, fysiotherapie, kapper, gezamenlijke keuken, bibliotheek, binnentuin, hobbyruimte en ga zo maar door. Helemaal bedacht vanuit de gebruiker, geïnitieerd van uit de gebruiker, om met elkaar (maar wel met privacy) op een fijne manier oud te worden. Op een heel andere manier dan dat ze het bij hun ouders hebben gezien.
Sociale component
Naast de fysieke kenmerken die beduidend beter zijn dan bij traditionele seniorencomplexen, verdient ook de sociale component de aandacht. Bij een gerealiseerd CPO project hebben de bewoners van het gebouw een zwaar en langdurig ontwikkelproces doorlopen. Als er tijdens dat proces voldoende aandacht is besteed aan het sociale proces in de groep, ontstaat er een hechte band. In de praktijk geeft dat mooie voorbeelden. Bewoners hebben een overzicht als het gaat om het verlenen van verschillende vormen van mantelzorg aan elkaar. Mevrouw op nummer 10 wandelt graag en neemt graag je hond mee als je je een dagje wat minder voelt. Meneer van nummer 45 is dol op koken en maakt met liefde een extra portie. De zoon van de bewoners op nummer 30 doet wekelijks boodschappen en kan gemakkelijk wat extra’s meenemen zolang iemand ziek op bed ligt. Vrijdagavond kan er een gezamenlijke kookavond in de grote keuken zijn. Er is een gedeelde professionele wasruimte, wat zorgt voor ontmoetingen bij het opvouwen van de was. Een warme arm om je schouders als het wat minder gaat. Los van de maatschappelijke baten die deze projecten overduidelijk opleveren, zijn gemeenten en zorgverzekeraars er ook bij gebaat. Een hechte CPO groep ontlast de WMO. En een levensloopbestendige woning heeft invloed op declaraties bij zorgverzekeraars. Onderzoek hiernaar is wenselijk.
Veel verschillende doelgroepen
Het hoeft overigens niet alleen over ouderen te gaan, de zorg raakt een veel groter deel van onze maatschappij. Een groep ouders die een woongebouw ontwikkelen voor hun zorgbehoevende kinderen, bedacht vanuit de specifieke behoefte van hun kind, biedt ook een goede oplossing voor de problemen waar zij tegenaan lopen. Zo zijn er nog meer voorbeelden.
Wat kan een gemeente doen?
Het is écht jammer dat deze projecten niet met open armen ontvangen of zelfs gestimuleerd worden. Een mogelijke verklaring daarvoor is het feit dat het voor de gemeente lastig kan zijn met particulieren in zee te gaan. Er zijn allerlei onzekerheden: zijn de deelnemers betrouwbaar en kunnen ze deze manier van samen ontwikkelen aan? Wat zijn de randvoorwaarden om te zorgen dat de ontwikkeling een succes wordt? Mogelijk is de ambtelijke organisatie er niet op ingericht of zelfs op tegen. In de praktijk blijkt dit geregeld een struikelblok te zijn, maar ook blijkt dat het veelal niet terecht is. Met een open mind, echte betrokkenheid bij de CPO groep en ondersteuning door de juiste partijen is er veel mogelijk.
Meer informatie
Wie meer wil weten kan terecht bij het Expertteam Eigenbouw van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Dit team werkt momenteel aan een informatieve factsheet voor gemeenten om dit soort projecten te faciliteren. Ook het Ministerie ziet het nut van deze woonprojecten. Wie de factsheet wil ontvangen, kan dat nu al melden via ons contactformulier. We sturen hem toe zodra hij beschikbaar is.